آب ژاول
وایتکس ( آب ژاول ) چیست و چه کاربردهایی دارد
وایتکس یا آب ژاول یا سدیم هیپوکلریت Sodium hypochlorite یکی از مواد شیمیایی پرمصرف قلمداد می شود که با فرمول شیمیایی NaOCl و غلظت استاندارد با اکتیوهای مختلف که نام دیگرش مایع سفید کننده یا محلول سفید کننده است در بازار خرید و فروش می شود. باید توجه داشت که محصولی به نام آب ژاول خوراکی تولید نمی شود.
خصوصیات ظاهری ، فیزیکی و شیمیایی آب ژاول
مایع بی رنگ ، شفاف یا مایل به زرد
بوی بسیار تند و زننده
کاملا شیمیایی و سنتز شده با فرایندهای شیمیایی پیچیده قلیا و باز بسیار قوی
توانایی در خورندگی و اکسیداسیون بالا
متصاعد کننده گاز کلر (بوی تند و زننده)
تغییر رنگ شلوار لی با وایتکس
در صورت عدم مراقبت کافی در زمان شستشو لباس ها با وایتکس امکان دارد تغییر رنگ لباس ها از جمله شلوار لی دیده شود از این رو پس از مواجه شدن با این مشکل بهتر است شلوار به خشکشویی برای رنگرزی تحویل داده شود.
استنشاق مایع سفید کننده
در صورت استنشاق گاز متصاعد شده از مایع سفید کننده با توجه به میزان غلظتی که استنشاق شده احتمال مسمومیت و تنگی نفس وجود دارد.
از این رو باید حجم بالایی آب و شیر مصرف و در اسرع وقت به نزدیکترین اورژانس بیمارستان مراجعه شود.
کاربردهای هیپوکلریت سدیم در منازل
آب ژاول در منازل مسکونی توسط خانم های خانه دار برای مصارف متفاوتی از جمله به عنوان یک سفید کننده قوی سنگ دستشویی توالت ، سرویس بهداشتی ، سینک ظرفشویی و به عنوان بهترین ضدعفونی کننده ظروف ، فرش و از بهترین پاک کننده ها برای شیرآلات ، سرامیک ،سطوح ، استکان و لیوان ، الومینیوم ، انگشتر نقره ، لباس نوزاد ، پلاستیک ، لباس کودک ، کفش و سایر موارد قابل استفاده است. شاید استفاده در همه این موارد به طور کلی کاری اصولی ، بهداشتی و استانداری نباشد زیرا وایتکس از خود گاز کلر متصاعد می کند که شدیدا برای سلامتی مضر است.
سفید کننده و کاغذ
در کارخانه های کاغذ سازی از آب ژاول به عنوان سفید کننده خمیر کاغذ استفاده می شود. با کمک این ماده رنگ تیره خمیر کاغذ را برده و کاملا سفید می کنند.
خواص و فواید آب ژاول
هیپوکلریت سدیم یکی از مواد شیمیایی پرکاربرد برای از بین برندن بو ، پاک کننده ، سفید کننده ، ضد عفونی کننده ، از بین برنده حشرات موذی ، میکروارگانیسم ها ، قارچ ها و همچنین یک گندزا است.
مضرات آب ژاول
آب ژاول بر روی تمامی سلول های زنده تاثیر نامطلوبی دارد و خطر آن برای بافت ریه به اثبات رسیده است. این ماده در طولانی مدت می تواند موجب سرطان و یا حتی مرگ شود. سدیم هیپوکلریت می تواند صدمات جبران ناپذیری به جنین وارد کرده و خانم های باردار باید سعی کنند در دوران بارداری از این ماده دوری کنند چرا که استنشاق گاز کلر می تواند برای جنین خطرناک باشد. در ضمن وایتکس برای بافت چشم ضرر های فراوانی داشته و موجب تخریب سلول های بینایی می شود. همچنین این ماده تاثیر نامطلوبی هم بر روی سلول های پوست انسان می گذارد و سبب پیری و سرطان می گردد.
در صورت مواجه شدن با عوارض مسمومیت همانند سردرد ، سوختگی ، سرفه باید یه سرعت مقدار زیادی آب و شیر مصرف و در کمترین زمان ممکنه مصدوم را به بیمارستان برسانیم.
حساسیت به آب ژاول
در صورت مصرف زیاد یا مداوم هیپوکلریت مصرف کنندگان دچار حساسیت به آن می شوند.
مقایسه ی هیپوکلریت سدیم با پرکلرین در گندزدایی آب آشامیدنی چیست؟
یکی از مواد بی خطر برای گندزدایی و ضد عفونی آب آشامیدنی پرکلرین یا همان کلر جامد است. سایر ترکیبات کلر دار برای سلامتی انسان مضر هستند.
نحوه ی تولید و طرز تهیه ی آب ژاول و شرایط نگهداری آن به چه صورت است؟
گاز کلر را به داخل محلول سود مایع تزریق کرده و محصول نهایی حاصل می شود.
واکنش آب ژاول با جوهر نمک چگونه است؟
اختلاط این دو ماده شیمیایی بسیار خطرناک بوده و گاز های متصاعد شده از آن برای سلامت انسان زیان آور می باشد.
هیپوکلریت کلسیم یکی از بهترین پاک کننده ها و از بین برنده انواع قارچ ، ویروس ها ، انواع باکتری ها و میکرو اورگانیسم های بیماری زا و غیر بیماری زا و حتی انواع حشرات موذی می باشد. در مراکزی که اقدام به دفن زباله یا تصفیه فاضلاب می کنند از آب ژاول به صورت گسترده ای ایجاد می شود. در آزمایشگاه های عمومی برای ضد عقونی تمامی تجهیزات و محیط کلی آن به شکل گسترده ای از آب ژاول استفاده می کنند. وایتکس برای سفید کردن انواع منسوجات از جمله پنبه ، انواع ابریشم ، کاغذ و مرکبات بکار می رود.
ماده اولیه برای ساخت آب ژاول گاز کلر می باشد بنابراین ماهیت آب ژاول سفید کنندگی و پاک کنندگی و استریل کنندگی می باشد.
پی اچ و چگالی آب ژاول
پی اچ این ماده در صورت مایع بودن بین ۱۱ تا ۱۳ است که نشان دهنده قلیایی بودن آن می باشد. چگالی هیپوکلریت کلسیم در حالت مایع در حدود ۵٫۵ درصد است.
انواع بسته بندی و روش انبارداری
وایتکس ۱ لیتری
وایتکس ۴ لیتری
وایتکس ۲۰ لیتری
وایتکس ۲۵۰ لیتری
وایتکس ۲۵۰۰۰ لیتری بصورت فله و تانکری برای حمل عمده
این ماده به نور و حرارت حساس است پس باید در جای تاریک خنک و به دور از مواد آتش زا نگهداری شود.
اشتباهات کاربردی در استفاده از هیپوکلریت کلسیم
برخی پرورش دهندگان حیوانات شیری برای اینکه بار میکروبی شیر را کم کنند به صورت غیر مجاز مقادیر ناچیزی وایتکس را داخل شیر و لبنیات و گاهی ماست وارد می کنند این کار در طولانی مدت برای مصرف کنتندگان خسارت سلامتی جبران ناپذیری به بار می آورد.
گاهی اوقات در آب استخر بجای گاز کلر و یا کلر پودری و خشک از وایتکس جهت ضدعفونی و پاکسازی آب استفاده می شود که در افراد اثرات بیماری زایی ایجاد می کند.
در برخی از بیمارستان ها از آب ژاول جهت ضد عفونی و گندزایی در محیط های بیمارستانی استفاده می شود. این ماده گاز کلر از خود متصاعد می کند که مشکلات تنفسی برای بیماران به همراه دارد.
در مراکز عمومی مختلف برای شستشو و تمیز کردن و لکه بری و ضد عفونی و گندزایی سطوح به اشتباه وایتکس استفاده می شود که خطرناک است زیرا بوی تند آن برای افرادی که آن را استنشاق می کنند ناراحت کننده می باشد.
لیست برندهای مختلف و کارخانه ی تولید وایتکس در ایران